FAQ

Pytanie:
Jestem Wiceprzewodniczącą Rady Rodziców przy Szkole Podstawowej nr… w Warszawie. Prosiłabym o wyjaśnienie kwestii dotyczących Urzędu Skarbowego. Niestety okazuje się, że wcześniejsza Rada Rodziców nie składała żadnych dokumentów CIT do Urzędu Skarbowego. Mam pytanie: czy Rada ma obowiązek rozliczać się z Urzędem? Przewodnicząca naszej Rady była na rozmowie w Urzędzie i tam się dowiedziała, że nie mamy takiego obowiązku. Proszę o odpowiedź w tej sprawie. Drugi problem jaki niestety jest w naszej szkole to przechowywanie dokumentów. Jaka jest praktyka w tej kwestii, bo jak wiadomo rady się zmieniają a dokumenty powinny być przechowywane dla następnej rady? Niestety w naszej szkole ta kwestia jest nie rozwiązana i trudno jest ustalić kto ma dokumenty z poprzednich lat działalności rady.

Odpowiedź:
W świetle przepisów prawa podatkowego aczkolwiek rada rodziców – działająca na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty i uchwalonego przez siebie regulaminu – jest jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, to- zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.)- jest podatnikiem podatku od osób prawnych, jako jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Ewentualny dochód rady (nadwyżka przychodów nad wydatkami) przeznaczony na cele oświatowe (wspieranie działalności statutowej szkoły), jako podatnika podatku dochodowego od osób prawnych jest zwolniony od tego podatku. Rada, jako podatnik jest jednak zobowiązana składać miesięczne deklaracje Cit-2 lub jeśli, na swój wniosek, zostanie przez właściwy urząd skarbowy zwolniona od tego obowiązku, roczne sprawozdanie finansowe (bilans, rachunek wyników oraz informację dodatkową) wraz z deklaracją podatkową Cit-8. Oznacza to także konieczność otworzenia odrębnego od szkoły rachunku bankowego, uzyskania numeru identyfikacji podatkowej (NIP) i prowadzenia odrębnej od szkoły księgowości.
Tak więc niezależnie od zaniechań, czy nawet zaniedbań, Państwa poprzedników (wynikających w znacznej mierze z mylnej informacji uzyskanej w urzędzie skarbowym, co czasem, przy niezbyt precyzyjnych zapisach ustawowych, ma miejsce) obecna Rada Rodziców powinna zwrócić się do urzędu skarbowego z wnioskiem o zwolnienie jej z obowiązku składania comiesięcznie deklaracji Cit-2 a następnie postępować zgodnie z przedstawioną powyżej procedurą
Wojciech Starzyński
Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole

Pytanie:
Jako Rada Rodziców chcielibyśmy wydać gazetę reklamową w której w zamian za wsparcie umieszczalibyśmy reklamy. Idealnym rozwiązaniem byłoby otwarcie działalności gospodarczej aby można było wystawić FV klientom.
Ustawodawca dał możliwość RR pozyskiwania środków z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jednakże RR nie mogą posiadać nr regon.
Można wystawiać KP jako darowizna na RR, ale wtedy klienci mogą mieć problem z odliczeniem tej kwoty od podatku.
Prosimy o pomoc

Odpowiedź:
Niestety, ze względu na nieprecyzyjne regulacje ustawowe, przedstawionego problemu nie można rozstrzygnąć jednoznacznie. .
Według Głównego Urzędu Statystycznego rady rodziców nie wykazują cech podmiotów gospodarki narodowej, a ponieważ rejestr REGON, zgodnie z zapisami ustawy z dnia 29. czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88 poz.439 z późn. zm.), to krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki narodowej, rady rodziców z zasady nie są wpisywane przez urzędy statystyczne do rejestru REGON.
Istnieją również opinie odrębne, stwierdzające, że nie ma żadnych przeciwwskazań, aby rada rodziców jako jednostka organizacyjna mogła prowadzić działalność gospodarczą i w związku z tym uzyskać numer REGON.
Osobiście nie znajduję: w ustawie o działalności gospodarczej, w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych i w ustawie o statystyce publicznej, zapisów upoważniających do odmowy radzie rodziców prawa prowadzenia działalności gospodarczej i tym samym uzyskania przez nią numeru REGON
Sprawa wymaga jednoznacznego rozstrzygnięcia i Fundacja „Rodzice Szkole” podejmie w najbliższym czasie niezbędne kroki do jej wyjaśnienia.
Wojciech Starzyński
Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

Pytanie:
Jestem przewodniczącą rady rodziców w jednym z gimnazjum w powiecie słupskim. Mam pytanie czy dyrektor szkoły może prowadzić zebrania rady rodziców oraz czy komisja rewizyjna powinna być wybrana spośród członków rady rodziców czy tez z rodziców nie będących w radzie? Tak jest u nas w szkole a regulamin był opracowany przez nauczycieli a nie przez RR .Dotychczas przewodniczącą RR była nauczycielka, która przez ostatnie 3 lata nie robiła zebrań RR. Dyrektor nie jest w stanie odpowiedzieć na pytanie kto był w poprzedniej komisji rewizyjnej, prowadzi zebrania a ja nie mam nic do powiedzenia. Nie mamy pieczątki bo posiada ją pani pedagog twierdząc, że potrzebuje ją na konkursy i pewnie się podpisuje jako RR. Praktycznie nie mamy żadnych praw w naszej szkole, każdy się boi odezwać. Na poprzednim zebraniu wspomniałam o regulaminie bo nie chciano go nam pokazać to dyrektor tylko przeczytał, że nie możemy opiniować pracy nauczycieli , nie możemy opiniować wyboru podręczników praktycznie nic nie możemy bo władzę ma dyrektor i pani pedagog. Proszę o pomoc bo w czwartek mam zebranie i chciałabym coś wiedzieć.

Odpowiedź:
Przedstawiona sytuacja stanowi przykład rażącego naruszenia prawa i wg mnie kwalifikuje się do zawiadomieni o powyższym organów zwierzchnich-zarządu gminy i kuratora oświaty. Wcześniej jednak, wychodząc z założenia, że nieprawidłowości wynikają w znacznej mierze z nieznajomości prawa, należałoby porozmawiać z dyrektorem, pedagogiem szkolnym i rodzicami próbując wyjaśnić sprawę i naprawić sytuację we własnym, wewnątrzszkolnym gronie.
Przechodząc do odpowiedzi szczegółowych zwracam uwagę na podstawowe regulacje prawne odnoszące się do opisanych problemów:
1.skład rady rodziców określa wyraźnie art. 53 ustawy o systemie oświaty i w związku z powyższym jedynie rada rodziców, wybrana w trybie tam przedstawionym, może podejmować decyzje we wszystkich sprawach dotyczących jej działalności. Oczywiście dyrektor szkoły powinien być zapraszany, jako gość, na posiedzenia rady rodziców ( w wielu szkołach ma nawet zaproszenie stałe), ale wg mnie istnieje potrzeba aby, od czasu do czasu, rodzice spotkali się i porozmawiali jedynie we własnym gronie co ułatwia swobodną wymianę poglądów na różne, czasem bardzo kontrowersyjne tematy. Dziwnym obyczajem jest prowadzenie obrad, jakiegokolwiek gremium, przez zaproszonego gościa, aczkolwiek wyrażenie zgody, przez radę rodziców na taki tryb procedowania jest dopuszczalne,
2.jest sprawą nie podlegająca dyskusji, że komisja rewizyjna może być wyłoniona jedynie spośród członków rady rodziców. Uprawnienia kontrolne tego organu wymagają aby jego członkowie posiadali mandat wyborców uzyskany w trybie zapisanym w art. 53 ustawy o systemie oświaty,
3. przewodniczący rady rodziców jest członkiem rady wybranym w trybie wyżej przywołanym. Jeżeli taki mandat uzyskuje nauczyciel będący jednocześnie rodzicem ucznia danej klasy to może on ubiegać się o funkcję przewodniczącego rady rodziców, aczkolwiek dobrym obyczajem jest unikania takiej sytuacji. Nauczyciel reprezentujący rodziców w stosunkach z innymi organami szkoły (radą pedagogiczną i dyrektorem) i jednocześnie będący członkiem rady pedagogicznej oraz podległym służbowo dyrektorowi szkoły pracownikiem może znaleźć się w sytuacji konfliktu interesów i jego działania nigdy nie będą do końca wiarygodne,
4.pieczątką rady rodziców dysponuje rada i „zawłaszczenie” jej przez kogokolwiek , a tym bardziej przez pedagoga szkoły, osobę piastującą stanowisko najwyższego zaufania publicznego, jest niedopuszczalne,
5.Art.54 ustawy o systemie oświaty wyraźnie określa kompetencje rady rodziców, a w Art. 6a ustawy Karta Nauczyciela zapisano: 1. Praca nauczyciela, z wyjątkiem pracy nauczyciela stażysty, podlega ocenie. Ocena może być dokonana w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej lub oceny dorobku zawodowego, o której mowa w art. 9c ust. 6, z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek rady rodziców , Te regulacje jednoznacznie rozstrzygają wątpliwości jakie w powyższej sprawie pojawiają się w Państwa szkole,
6.o wszystkich poruszonych problemach decyduje regulamin rady rodziców, który zgodnie z art. 53 ust 4 ustawy o systemie oświaty uchwala rada rodziców. Z mocy prawa nie może być on sprzeczny ze statutem szkoły, a stwierdzenie powyższego faktu należy do dyrektora szkoły. Wynika z tego wprost, że dyrektor szkoły posiada Regulamin rady rodziców i jest zobowiązany przedstawić go, na jej wniosek, nowo wybranej radzie rodziców. Ponieważ Regulamin rady rodziców jest swoistą „konstytucją” tego organu szkoły zalecam jego staranne przygotowanie, a w wypadku jakichkolwiek wątpliwości odwołanie się do istniejącej w tej kwestii dosyć obszernej literatury .
Mam nadzieję, że przedstawione wyjaśnienia i opinie ułatwią wszystkim zainteresowanym nawiązanie partnerskiej współpracy aczkolwiek zdaję sobie sprawę iż nie rozwiązują wszystkich opisanych przez Panią Przewodnicząca problemów. Materia jest skomplikowana, regulacje prawne często niedoskonałe i mało precyzyjne. Warto więc pamiętać, że kluczem do partnerstwa w szkole jest dobra wola i kultura osobista dyrektora, nauczycieli, rodziców oraz przedstawicieli organów prowadzących (samorządu terytorialnego).
Wojciech Starzyński
Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

Pytanie:
Jestem mamą 2 uczennic uczęszczających do prywatnej szkoły podstawowej ... . Szkoła istnieje już kilkanaście lat, i z tego co mi wiadomo, nie było w niej nigdy Rady Rodziców. Wielu rodziców innych uczniów z którymi rozmawiałam, widziało potrzebę powołania takiego ciała, ale jak twierdzili wszyscy "bardziej zasiedziali" w tej szkole (moje córki są tam od roku) - generalnie "nie da się". Postanowiłam więc sprawdzić, czy rzeczywiście "się nie da". Rozmawiałam z panią Dyrektor, która nie widzi przeszkód jeśli chodzi o powołanie rady i pozostawia tę kwestę rodzicom, zebrałam mailowe potwierdzenia od kilkunastu - na razie - rodziców, że są zainteresowani powstaniem rady, niektórzy wyrazili chęć aktywnego uczestniczenia jako członkowie rady.
Proszę o informacje jak dobrze zabrać się do tego tematu, co możemy zrobić jako rada w prywatnej szkole i w jaki sposób technicznie zarządzać takim ciałem jak rada rodziców (byłam członkiem rady rodziców w przedszkolu u moich córek, ale tam kompetencje rady były dokładnie określone przez statut i nie było żadnych wątpliwości ani trudności we współpracy z panią dyrektor).

Odpowiedź:
Niestety w powyższej sprawie niewiele można zrobić. Wynika to z rozwiązań prawnych, o które notabene sam przez wiele lat zabiegałem wychodząc z założenia, że szkoła prowadzona przez organ władzy publicznej powinna być poddana wpływowi, a nawet kontroli rodziców. Niestety gdyby podobną filozofię zastosować do szkół prywatnych byłoby to zaprzeczenie podstawowych praw własności prywatnej. Warto jednak mieć świadomość, że Państwa przypadek nie jest odosobniony i być może ze względu na specyfikę instytucji jaka jest szkoła należy szukać trochę innych rozwiązań prawnych. Jeśliby taki kierunek Panią interesował to chętnie się spotkam aby o tym porozmawiać. Zapraszam więc w dogodnym dla Pani terminie do Fundacji .
Wojciech Starzyński
Prezes Zarządu Fundacji "Rodzice Szkole"

Pytanie:
Jestem matką trzecioklasisty w szkole podstawowej. Kolejny raz rozbijam się o mur szkolnych procedur, zasłaniania się niemocą i brakiem funduszy. Rodzice traktowani są jako zło konieczne; np. o organizowanym spotkaniu z psychologiem informowani jesteśmy 45 godzin przed. Dodam, że na zebraniach klasowych nie było mowy o takim spotkaniu więc nikt nie miał szansy przygotować się do niego. Moje pytanie: od czego zacząć zmiany? Podkreślam, że ucieczka w prywatność mnie nie zadowala.

Odpowiedź:
Problem wynika, m. in. z nieznajomości prawa; zarówno przez rodziców, jak i dyrektora szkoły oraz nauczycieli. Można się temu dziwić, trzeba jednak uwzględniać w podejmowanych działaniach realny poziom wiedzy i aktywności obywatelskiej społeczeństwa.
Kluczem do poprawy sytuacji jest, prawidłowo wyłoniona i sprawnie funkcjonująca w zgodzie z obowiązującym prawem, rada rodziców. Powinno się zacząć od starannego przeanalizowania art. 53 i 54 ustawy o systemie oświaty a następnie spokojnie porozmawiać z rodzicami oraz z dyrektorem szkoły o prawach i obowiązkach wszystkich jej organów (rady pedagogicznej, rady rodziców, samorządu uczniowskiego, dyrektora szkoły). Pomocne w tym będą informacje zawarte w publikacjach, których wykaz znajduje się na witrynie internetowej Fundacji „Rodzice Szkole”: www.rodziceszkole.edu.pl
Po ukonstytuowaniu się rady rodziców należy uchwalić jej Regulamin, opracować plan działalności i przyjąć preliminarz budżetowy. W oparciu o te materiały mobilizować rodziców i przekonywać do swoich racji dyrektora oraz nauczycieli ciągle pamiętając, że tak skomplikowane problemy, jakie pojawiają się w relacjach rodzice-szkoła, wymagają wielkiej tolerancji i kultury wszystkich uczestniczących w tym procesie stron oraz przestrzegania obowiązującego prawa. Świat zmieniają ludzie, których nie zadawala ucieczka w prywatność. Gratuluję wyboru.

Wojciech Starzyński
Prezes Zarządu Fundacji "Rodzice Szkole"

Pytanie

Jestem sekretarzem Rady Rodziców przy szkole podstawowej Warszawie. 
Pani Dyrektor poinformowała nas, że w związku z toczącą się procedurą przejęcia przez nią szkoły została zobowiązana przez Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty do złożenia dokumentów związanych z finansową działalnością Rady Rodziców.
Wymagane dokumenty to:

• sprawozdanie finansowe za rok … sporządzone na 31.08… obejmujące plan i wykonanie planu,
• ogólna informacja opisowa, która powinna zawierać kompleksowe omówienie założeń planu i wykonania zarówno po stronie dochodów jak i wydatków,
• szczegółowe omówienie poszczególnych pozycji w miejscach, gdzie plan nie został wykonany lub został przekroczony z podaniem przyczyn zaistnienia odchyleń,
• kopia zestawień  księgowych na 31.08…
• kopia wyciągu bankowego na 31.08…
• kopia wyciągu z lokat posiadanych przez radę rodziców na 31.08…
• kopia Raportu Kasowego na 31.08… z podaniem stanu gotówki rady rodziców,
• księga druków ścisłego zarachowania za rok …  (KP i KW).

Ponadto główna księgowa szkoły uważa, że księgowa rady rodziców musi prowadzić księgę rachunkową tzw. „amerykankę”.

Wiem, z lektury książki ”Prawa Rodziców w Szkole”, że:
- Rada Rodziców jest organem autonomicznym, całkowicie niezależnym od dyrektora szkoły,
- organami uprawnionymi do kontroli działalności finansowej Rady Rodziców są ciała wewnętrzne (określone regulaminem rady) lub uprawnione organa kontroli państwowej,
- w żadnym wypadku uprawnienia takie nie przysługują dyrektorowi lub organowi prowadzącemu szkołę.

W związku z powyższym, na jakiej podstawie Dyrektor Szkoły i Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty oczekują od nas szczegółowych informacji na temat finansów Rady Rodziców?

Odpowiedź

Zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn.zm.) Rada Rodziców stanowi reprezentację rodziców uczniów danej szkoły lub placówki i jest jednym z tzw. społecznych organów w systemie oświaty. Rada Rodziców tworzona jest na zasadach uchwalonych przez ogół rodziców uczniów i działa w oparciu o regulamin swojej działalności. Ustawa o systemie oświaty określa relacje pomiędzy radą rodziców a innymi organami szkoły. Ustawa ta nie zawiera żadnego przepisu, z którego wynikałaby nadzorcza kompetencja dyrektora szkoły. Nadzór taki zresztą byłby zaprzeczeniem idei funkcjonowania reprezentacji rodziców w szkole, reprezentacji niezależnej od innych organów. Rada Rodziców w żadnym przypadku nie podlega w swoich działaniach dyrektorowi szkoły i nie ma obowiązku konsultowania z nim zarówno swoich działań, jak i kwestii finansowych. Pod tym względem Rada Rodziców jest odrębnym podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych jako jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Zatem stanowisko, iż dyrektor szkoły kontroluje działalność finansową Rady Rodziców i ma prawo wglądu w jej dokumentację finansową jest całkowicie błędne i pozbawione podstaw prawnych. Prawo dokonywania kontroli działalności finansowej Rady Rodziców posiadają wyłącznie jej organy wewnętrzne wskazane w jej regulaminie (np. komisja rewizyjna), organy podatkowe i kontroli skarbowej. Rada Rodziców, w przeciwieństwie do szkoły prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego, nie należy do sektora finansów publicznych (art. 4 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych – Dz.U. Nr 249, poz. 2104 z późn.zm.) i nie dotyczą jej zasady określone w tej ustawie m.in. zasada jawności finansów publicznych. Działalność finansowa Rady Rodziców nie jest elementem działalności szkoły. Pogląd zaprezentowany przez Dyrektora Szkoły i Dzielnicowe Biuro Finansów Oświaty świadczy o niezrozumieniu zasad funkcjonowania i roli Rady Rodziców.

Reasumując, ani dyrektor szkoły, ani tym bardziej służby finansowe organu prowadzącego, nie mają prawa kontroli dokumentacji finansowej Rady Rodziców oraz żądania przedstawienia im takiej dokumentacji.

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

( na podstawie opinii radcy prawnego Fundacji „Rodzice Szkole” )

 

P.S. Po interwencji Zarządu Fundacji władze oświatowe m. st. Warszawy przyznały nam rację zobowiązując się do zwrócenia uwagi Dyrektorowi Szkoły i Dzielnicowemu Biuru Finansów Oświaty na niestosowność i niezgodność z prawem podejmowanych przez oba te organy działań.

Pytanie

Od ponad dwóch lat interesuje mnie problematyka rad rodziców. Dowiedziałam się, że w znowelizowanej ustawie oświatowej rady rodziców otrzymały w końcu większe kompetencje. Niestety, ponieważ nikt nas o tym nie poinformował, mało kto z rodziców wie coś na ten temat. Dopiero w tym roku szkolnym skłoniliśmy dyrektora do zorganizowania wyborów do RR z prawdziwego zdarzenia. Niestety, udało się to nam tylko połowicznie, dyrektor był obecny podczas wyborów w klasach wraz z wychowawcą. W wyniku naszej interwencji i konieczności przeprowadzenia wyborów RR zaczęła działać dopiero w listopadzie. Nie pomogło nawet to, że zgłosiliśmy ten fakt do inspektora oświaty w urzędzie miasta. Pan dyrektor robił wszystko, aby wybory odbyły się tak jak on chce i aby do RR weszli tylko ci rodzice, którzy nie będą się mu sprzeciwiać. Dyrektor jest na wszystkich zebraniach RR, nie pozwala założyć konta, bo tłumaczy to tym, że nie ma takiej potrzeby. Nie pomagają także argumenty, że tylko wtedy finanse RR są przejrzyste a poza tym każdy rodzic może wpłacać, kiedy chce i ile chce lub może w danej chwili. Obecnie ponieważ wysokość składek na RR w szkole, wynosi 8%, pan dyrektor wraz z rodzicami z RR postanowił powiadomić rodziców, że jeśli rodzic nie wpłaci na RR, jego dziecko nie będzie mogło korzystać z dofinansowywanych przez RR imprez. Nie pomagają argumenty, że wpłaty na RR są dobrowolne, że przymuszanie kogokolwiek i w jakikolwiek sposób do wpłat jest wręcz karalne. Sam regulamin RR został tak zmieniony w tym roku, aby obecność dyrektora na zebraniach RR była możliwa, dyrektor też bierze udział w wyborach do prezydium RR. To on zbiera kandydatury i liczy głosy, zaś wychowawca prowadzi głosowanie w klasach. Ponieważ wiem, że macie możliwość interwencji w organach prowadzących szkołę, zwracam się z prośbą o taką interwencję, ponieważ wszelkie nasze działania nie odniosły żadnego skutku, poza tym, że dyrektor straszy nami nauczycieli i rodziców z RR. Wiem, że to brzmi nieprawdopodobnie, ale niestety tak jest. Rodzice natomiast nie mają świadomości, w jaki sposób powinna działać rada rodziców w szkole. W załączeniu przesyłam Regulamin Rady Rodziców i czekam na opinię. Załączyłam też statut szkoły; może będzie możliwość, aby też go ktoś przejrzał i jeżeli trzeba coś zmienić, to proszę o odpowiedź. Z wyrazami szacunku...

 

Odpowiedź

Przedstawiona sytuacja jest bardzo podobna do sprawy jednej ze szkół słupskich, opisywanej przez nas w tekście: Czy dyrektor szkoły może kontrolować radę rodziców?  Część działań dyrektora zdecydowanie narusza obowiązujący porządek prawny, część stanowi przykład złego obyczaju, wprowadzanego do życia publicznego, przy wykorzystaniu mało precyzyjnych regulacji prawnych. W pełni podzielam opinię, że wywieranie przez dyrektora szkoły jakiegokolwiek nacisku na rodziców, nie dokonujących wpłat na radę rodziców, jest niedopuszczalne i powinno skutkować wyciągnięciem konsekwencji służbowych przez pracodawcę-samorząd miasta. Smutnym faktem jest stwierdzenie, że to rażące naruszenie prawa zostało zaakceptowane , a nawet wsparte przez radę rodziców. Może warto jej to uzmysłowić i prosić o zmianę stanowiska. Dziwi wtrącanie się dyrektora w sprawy rachunku bankowego i domaganie się stałego udziału w posiedzeniach rady rodziców. To właśnie przykłady tworzenia  złego obyczaju,  tym bardziej smutne, że wprowadzane do życia publicznego przez pedagoga, który powinien być wzorem, nie tylko dla swoich wychowanków, ale również dla lokalnego środowiska. Radzę zapoznać się starannie z obowiązującymi w powyższych sprawach regulacjami prawnymi (znaczną ich część znajdziecie Państwo w publikacjach, których tytuły zamieszczamy na naszej witrynie), poinformować o obowiązującym prawie dyrektora szkoły, nauczycieli i rodziców, a w przypadku braku reakcji powiadomić organ prowadzący szkołę- samorząd terytorialny oraz organ nadzoru pedagogicznego-Kuratora Oświaty. Gdyby i to nie przyniosło rezultatów proszę poinformować Rzecznika Praw Obywatelskich (który w rozmowie z władzami Fundacji „Rodzice Szkole” zadeklarował pomoc w tego rodzaju wypadkach) oraz Ministra Edukacji Narodowej. Nasza Fundacja stara się, mimo bardzo skromnych środków finansowych, pomagać, ale nie podejmuje się występowania w roli strony bezpośrednio interweniującej. Wychodzimy z założenia , że naprawa patologii, a z taką mamy do czynienia w Państwa szkole, musi się dokonywać bezpośrednio w środowisku, w którym ta patologia występuje.

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

Pytanie
Czy organ prowadzący, przy dokonywaniu oceny pracy dyrektora szkoły, powinien obligatoryjnie /jaki jest przepis prawa oświatowego/ wystąpić do Rady Rodziców o opinię o pracy dyrektora szkoły?
Nadmieniam, iż w szkole nie została powołana rada szkoły.
Przedstawiciel rady rodziców.
Odpowiedź
Zasady przeprowadzania oceny pracy dyrektora szkoły określa: -  art. 6a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.), a zwłaszcza jego ustępy:
„6. Oceny pracy dyrektora szkoły oraz nauczyciela, któremu czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły, dokonuje organ prowadzący szkołę w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny.
7. Organ, o którym mowa w ust. 6, dokonuje oceny pracy dyrektora szkoły po zasięgnięciu opinii rady szkoły i zakładowych organizacji związkowych działających w tej szkole. (…)”.
- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 listopada 2000 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz.U. Nr 98, poz. 1066, z późn. zm.).

Z powyższych aktów prawnych jednoznacznie wynika, że przy dokonywaniu ceny pracy dyrektora szkoły organ prowadzący szkołę zasięga opinii rady szkoły.

Wojciech Starzyński

Pytanie

Zostałam przewodnicząca Rady Rodziców w szkole ponadgimnazjalnej i na zebraniu dowiedziałam się, że Rada Rodziców posiada lokaty bankowe na dość dużą kwotę. Czy jest to zgodne z przepisami? Co z podatkiem od odsetek? Wydawało mi się, że pieniądze pozyskane od rodziców powinny być wydatkowane w miarę na bieżąco.

 

Odpowiedź

Nie wszystkie sytuacje związane ze sprawami finansowymi Rad Rodziców są szczegółowo uregulowane w polskim ustawodawstwie. Możliwość doprecyzowania niejasności stwarza Regulamin Rady Rodziców, w którym należy opisać zasady gospodarki finansowej i wydatkowania funduszy Rady, oraz roczny preliminarz budżetowy Rady Rodziców. W mojej ocenie nie ma żadnych przeciwwskazań, aby środki zgromadzone na rachunku Rady Rodziców (łącznie ze środkami pochodzącymi z odsetek bankowych) w całości przeznaczać na działalność statutową szkoły. Gratuluję Radzie Rodziców wyników finansowych i życzę dalszych "kłopotów z bogactwem"

Wojciech Starzyński

1. Czy stwierdzenia Pani vice-dyrektor na spotkaniu rodziców - przedstawicieli klas (trójek klasowych), że nauczyciel musi być obecny podczas wyborów klasowych, po to aby nadzorować ich przebieg pod kątem formalnym jest zgodne z prawem?

2. Czy spełnia reguły demokratyczne następujący sposób przeprowadzenia wyborów uzupełniających do trójki klasowej w związku z tym, że jedna z osób rezygnuje z bycia przedstawicielem rodziców danego oddziału: istniejąca trójka klasowa ustala przeprowadzenie wyborów uzupełniających w godzinach od 7.00 – do 8.30 tzn. w czasie gdy rodzice przyprowadzają dzieci do szkoły. Wszyscy rodzice oddziału dostają informację do dzienniczka dziecka z 3 dniowym wyprzedzeniem i informacją o terminie wyborów oraz, że komisja wyborcza będzie przyjmować nazwiska kandydatów telefonicznie. Osoby, które nie mogą być obecne w wyżej wymienionym terminie będą mogły ustalić termin głosowania dla siebie dogodny.

3. Czy szkoła nie informując rodziców uczniów biorących udział w zajęciach profilaktycznych i wychowawczych o tematach i treściach tych zajęć nie narusza zapisów ustawy oświatowej, a w szczególności art.1pkt.2?

 

Odpowiedź

Ad.1 Stwierdzenie Pani vice-dyrektor wyraźnie narusza normy obowiązujące w demokratycznym porządku prawnym i nie mieści się w zapisach ustawy o systemie oświaty (art. 53 ust. 4 Rada rodziców uchwala regulamin swojej działalności, w którym określa w szczególności:
1) wewnętrzną strukturę i tryb pracy rady;
2) szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów do rad o , których mowa w ust.2 pkt 1-3, oraz przedstawicieli rad oddziałowych, o których mowa w ust.2 pkt1, do rady rodziców odpowiednio szkoły lub placówki). Nie ma żadnych podstaw aby wyposażać nauczyciela w tego typu uprawnienia, zachęcając Go tym samym do łamania prawa.

Ad. 2
Tryb przeprowadzenia wyborów, w tym również wyborów uzupełniających, powinien być opisany, zgodnie z odpowiedzią zawartą w pkt.1, w Regulaminie Rady Rodziców. Zakładając, że twórcy Regulaminu takiej sytuacji nie uwzględnili i że wybory odbyły się z zachowaniem tajności, osobiście nie kwestionowałbym ich wyników.

Ad. 3
Tematyka zajęć wychowawczych i profilaktycznych powinna być zapisana w programie wychowawczym szkoły i programie profilaktyki szkoły. Oba dokumenty, zgodnie z art.54 ustawy o systemie oświaty, uchwala rada rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną. Należy więc skorzystać z ustawowych uprawnień i zobowiązać dyrektora szkoły do udostępnienia obu programów wszystkim rodzicom. Brak tego typu informacji jest w/g mnie naruszeniem, wskazanych w pytaniu, zapisów ustawy.

Podsumowanie

Uprawnienia rady rodziców wynikające z aktów prawnych wskazują na jej znaczącą rolę w życiu szkoły. Warto jednak pamiętać, że o tym czy będzie ona partnerem czy oponentem decydują wszystkie podmioty tworzące szkolną społeczność, a zasady budowania współpracy nie dają się zawrzeć w sztywnych formułach. Wszelka konfrontacja na terenie szkoły nie przynosi nikomu korzyści. Zachęcam więc do dążenia ku partnerskiemu współdziałaniu z poszanowaniem zasady suwerenności poszczególnych organów.

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

Pytanie

Jestem rodzicem, który zaangażował się w powstanie nowej szkoły  na osiedlu Strzeszyn w Poznaniu. Wydział Oświaty, w sposób skandaliczny, lekceważy aktywność   rodziców, Rady Osiedla oraz działającego na terenie osiedla stowarzyszenia Strzeszyn Dzieciom. Równocześnie nam, jako rodzicom,  bardzo zależy na sensownej współpracy z dyrektorem (którego jeszcze nie ma z winy opieszałości urzędników - książkę można by o tym napisać).
Proszę o odpowiedź na pytania:

• jak założyć i prowadzić radę rodziców?
• jak skutecznie współpracować z dyrektorem szkoły i radą pedagogiczną?
• jak wspierać samorząd uczniowski?
• jak prowadzić dialog na rzecz szkoły obywatelskiej?
• jak organizować współpracę rad rodziców na szczeblu lokalnym, regionalnym i   krajowym?
• jakie przepisy prawne określają miejsce i rolę rodziców w polskim systemie oświaty?
• co zapisano w Europejskiej Karcie Praw i Obowiązków Rodziców?

Dotychczasowe doświadczenia współpracy miasta z rodzicami , w sprawie powołania nowej placówki, idą tak dramatycznie źle, że mimo pięknego budynku szkoły, o którą walczyliśmy i która jest pierwszą wybudowaną szkołą w Poznaniu od 20 lat, myślimy, jako grupa rodziców, nawet o utworzeniu szkoły społecznej.


Odpowiedź

Miejsce i rola rodziców w polskim systemie edukacji (a w tym kontekście sytuacja rad rodziców) to temat, który pojawił się w publicznym dyskursie, z inicjatywy rodziców sprzeciwiających się komunistycznemu monopolowi w oświacie, już w roku 1987. W ciągu ponad dwudziestu lat obrósł obszerną literaturą i szeregiem regulacji ustawowych. Wytworzyła się również pewna praktyka wynikająca z aktywności rodziców i lokalnych uwarunkowań środowiskowych oraz niejednoznacznych interpretacji rozwiązań prawnych,

Wykaz interesujących publikacji znajduje się na witrynie internetowej Fundacji "Rodzice Szkole"  w dziale: "Publikacje".
Polecamy również dział: "Pytania i odpowiedzi", w którym, na przykładach konkretnych sytuacji, staramy się przybliżyć problemy związane z codzienną pracą rad rodziców.
Zwracamy uwagę, że skuteczne kierowanie radą rodziców i aktywne uczestnictwo rodziców w życiu szkoły wymaga pewnej wiedzy profesjonalnej oraz umiejętności współpracy i budowania porozumienia  pomiędzy:  uczniami, nauczycielami, rodzicami, dyrektorami szkół i przedstawicielami organów prowadzących-samorządów terytorialnych. Fundacja "Rodzice Szkole" wychodząc naprzeciw oczekiwaniom tych środowisk ,przygotowała cykl szkoleń, do skorzystania z których zachęcamy (bardziej szczegółowe informacje znajdują się w  dziale "Szkolenia").

Zachęcamy do nawiązywania kontaktów z okolicznymi szkołami  celem wzajemnego wspierania się  i  integrowania środowisk rodzicielskich
Wojciech Starzyński
Prezes Zarządu Fundacji "Rodzice Szkole"

Pytanie

Znalazłam sprzeczne informacje na temat statusu rady rodziców i chciałabym ustalić:
- jak zmieni się problem finansowania różnych działań w związku ze zmianą w ustawie o systemie oswiaty,
- czy rady rodziców mogą mieć NIP,
- czy mogą samodzielnie zawierać umowy np. z osobami prowadzącymi, za zgodą dyrektora zajęcia dodatkowe, finansowane przez radę rodziców
- jak wygląda problem finansowania zajęć dodatkowych przez radę rodziców w przypadku zawierania umowy z prowadzącymi zajęcia przez dyrektora szkoły (w kontekście nowej ustawy pojawia się problem - bo dyrektor twierdzi, że musi mieć zabezpieczenie finansowe, czyli środki na koncie umożliwiające sfinansowanie zajęć. Dotychczas przelewaliśmy te środki na konto dochodów własnych co miesiąc, po zebraniu pieniędzy od rodziców, a teraz dyrektor oczekuje wpłaty z góry za cały rok, co jest niewykonalne. Co będzie z naszymi pieniędzmi, jeśli dyrektor ich nie wykorzysta)?
Odpowiedź

W/g mojej wiedzy żadne zmiany dotyczące rad rodziców nie są przewidywane w najbliższej nowelizacji ustawy o systemie oświaty.
Jeśli rady rodziców chcą zatrudniać pracowników to mogą i muszą mieć NIP  Z jego uzyskaniem na ogół nie ma problemów; większość urzędów skarbowych takie rozwiązanie, mimo niezbyt precyzyjnych regulacji prawnych, akceptuje.
Rady rodziców mogą zawierać umowy o pracę z osobami prowadzącymi zajęcia dodatkowe, aczkolwiek, co słusznie podkreślono w pytaniu, do prowadzenia tych zajęć (ale nie do zawarcia umowy) niezbędna jest zgoda dyrektora, który odpowiada za to co dzieje się na terenie szkoły.
Jeśli dyrektor szkoły zawiera umowy sam, musi posiadać odpowiednie środki, niezależne od pieniędzy rady rodziców. Oczywiście rada rodziców może, podejmując odpowiednią uchwałę,  przekazać na ten cel  dotację, ale termin jej przelania na konto dochodów własnych szkoły zależy od darczyńcy, czyli od rady rodziców i nie może być obligatoryjnie narzucany przez dyrektora szkoły.
Niestety, w polskim ustawodawstwie, brak jest precyzyjnych uregulowań dotyczących gospodarki finansowej rady rodziców. Stwarza to często szereg napięć i kontrowersji. Jednocześnie wskazuje na potrzebę rozwiązań umożliwiających rodzicom podejmowanie, aktywnych działań (w tym również finansowych) na rzecz szkoły własnych dzieci. Niezbędne wydaje się wyłonienia szerokiej reprezentacji rodziców, o takie prawo zabiegającej.
Te mankamenty, zamiast zniechęcać, powinny mobilizować rodziców, nauczycieli dyrektorów oraz przedstawicieli organów prowadzących, do partnerskiej współpracy w myśl  przysłowia: "zgoda buduje...."

Wojciech Starzyński
Prezes Zarządu Fundacji "Rodzice Szkole"

Pytanie

Prezydium rady rodziców przy Szkole Podstawowej nr 5 w Rzeszowie otrzymało od dyrektora szkoły pismo o następującej treści:
Informuję, że zgodnie z Uchwałą Nr LXXXII /1454/2010 Rady Miasta Rzeszowa z dnia 26. października 2010 r. w sprawie gromadzenia dochodów na wydzielonym rachunku bankowym, rozliczanie środków Rady Rodziców odbywa się za pośrednictwem księgowości Szkoły Podstawowej Nr 5. Proszę wpłacić zgromadzone środki na konto: Szkoła Podstawowa Nr. 5
Rzeszów ul. Słocińska  4
88 1240 1792 1111 0010 3720 8306 Prosimy o opinię i komentarz

Odpowiedź

Uchwała Nr LXXXII /1454/2010 Rady Miasta Rzeszowa z dnia 26. października 2010 r., w której zapisano, że źródłami dochodów jednostek budżetowych  gromadzonych na wydzielonym rachunku bankowym są środki gromadzone przez Radę Rodziców,  stanowi zagrożenie dla funkcjonowania rad rodziców w szkołach i placówkach oświatowych Rzeszowa oraz może stać się  precedensem, podważającym  zasady, na których swoją działalność od wielu lat opierają rady rodziców w całym kraju.
Przytoczony zapis, jako niezgodny z obowiązującym porządkiem prawnym, powinien był być, w trybie art. 91 ustawy, z dnia 8. marca 1990 r., o samorządzie gminnym, uchylony przez wojewodę.
Ponieważ tak się nie stało działania powinna podjąć rada rodziców Szkoły Podstawowej nr 5 w Rzeszowie, zgodnie z art. 101 ust.1 ww. ustawy, stanowiącym, że każdy czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętym przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może – po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia – zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.
Fundacja „Rodzice Szkole” uważa, że jednoznaczne rozstrzygnięcie powyższej sprawy będzie podstawą do systemowego określenia miejsca i roli rad rodziców w polskim systemie edukacji. Wyrażamy nadzieję, że nasza opinia i jej uzasadnienie spotkają się z akceptacją organów stanowiących samorządów terytorialnych, zapobiegając powstawaniu sytuacji podobnych do tej jaka ma miejsce w Rzeszowie.

Uzasadnienie

Tryb konstytuowania się rad rodziców reguluje ustawa z dnia 7. września 1991 r. systemie oświaty w której w art. 53 ust 2. zapisano, że: W skład rad rodziców wchodzą: 1) w szkołach - po jednym przedstawicielu rad oddziałowych, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danego oddziału.

Z kolei w art. 54 ust. 8 określono, iż: W celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki, rada rodziców może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł. Zasady wydatkowania funduszy rady rodziców określa regulamin, o którym mowa w art. 53 ust. 4.

Te ustawowe regulacje, w połączeniu ze stanowiskiem ZUS przedstawionym w skierowanym do Fundacji „Rodzice Szkole” piśmie z dnia 31 marca 2011 r., w którym stwierdzono, że: Pełnienie przez rady rodziców funkcji płatnika składek za pracowników lub osoby świadczące prace na podstawie rodzących obowiązek ubezpieczeń umów cywilnoprawnych nie powinno być kwestionowane… oraz wyjaśnieniem Ministerstwa Finansów stwierdzającym, w piśmie z dnia 06. 01. 1997r., nr ON-7-033-1-  IP/97, że działalność prowadzona przez rady rodziców w szkołach jest działalnością niezależną od działalności szkoły, wyraźnie wskazują na znaczący stopień autonomii rady rodziców. Podobne stanowisko prezentowały kolejne ekipy MEN, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz szereg organizacji pozarządowych. Warto również podkreślić, że intencją ustawodawcy było dążenie do regulacji prawnych zapewniających radom rodziców niezależność w stosunku do innych organów szkoły (dyrektora i rady pedagogicznej). Uwzględniając powyższe a także praktykę jaka wytworzyła się na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat, należy uznać działania Rady Miasta Rzeszowa za nieuzasadnione i sprzeczne z porządkiem prawnym Rzeczypospolitej Polskiej.

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

Pytanie

W marcu br. w naszej szkole ogłoszono konkurs na stanowisko dyrektora szkoły, do którego przystąpiła obecna dyrektorka (jako jedyny kandydat) przedstawiając dotychczasowy dorobek oraz koncepcję dalszego funkcjonowania szkoły, bardzo wysoko oceniane i w pełni zaakceptowane przez całe środowisko szkolne (nauczycieli, rodziców i uczniów).

Niestety, z niezrozumiałych dla nas przyczyn, konkurs nie został rozstrzygnięty ( czterech członków Komisji Konkursowej głosowało „za”, czterech „przeciw”, jedna osoba oddała głos nieważny).

W tej sytuacji organ prowadzący postanowił ogłosić kolejny konkurs, a rada rodziców, wystąpiła o powierzenie, zgodnie z zapisem art.36a ust 4 ustawy o systemie oświaty, stanowiska dyrektora szkoły  obecnej dyrektorce.

Ponieważ, w naszej ocenie  działanie organu prowadzącego jest sprzeczne z obowiązującym porządkiem prawnym, prosimy o opinię w powyższej sprawie.

Rada rodziców

Odpowiedź

Macie Państwo zdecydowanie rację. Kwestia obsadzenia stanowiska dyrektora szkoły, w wypadku braku rozstrzygnięcia w drodze konkursu, została jednoznacznie  zapisana w  art.36a ust 4 ustawy o systemie oświaty mówiącym: Jeżeli do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat albo w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata, organ prowadzący powierza to stanowisko ustalonemu przez siebie kandydatowi, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej.

Takie sformułowanie wyklucza możliwość powtórnego przeprowadzenia konkursu i obliguje organ prowadzący szkołę do działania zgodnego z trybem wskazanym przez radę rodziców.

Dążąc do jednoznacznego rozstrzygnięcia wskazanego problemu, Fundacja „Rodzice Szkole” zwróciła się w dniu 24.maja br. do Departamentu Prawnego MEN o przedstawienie stanowiska w powyższej sprawie.

Wojciech Starzyński Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole
Załączamy odpiewiedź na zapytanie złożone w MEN:
Odpowiedź Departamentu Prawnego MEN

Pytanie:

Jestem członkiem rady rodziców w publicznym przedszkolu. Od pewnego czasu mamy  nieprzyjemne zatargi z panią dyrektor (chodzi o kwestie finansowe).
W ich wyniku  rezygnację z członkostwa w radzie złożyła przewodnicząca i wiceprzewodnicząca. Skarbnika rada nie ma, komisji rewizyjnej również ( ale to  sprawa na osobny temat).
Ponieważ rezygnacja obu pań nastąpiła w maju,  pani dyrektor nie wyraziła zgody na zebranie rady i wybory uzupełniające  (cyt. "za duży kłopot a to już prawie koniec").
Po kilku dniach od rezygnacji,  nieoficjalnie dowiedzieliśmy się od nauczycielek przedszkola że  dyrektorka uznała radę rodziców za rozwiązaną i przejęła nadzór nad finansami i resztą spraw organizacyjnych.
W związku z tym odmawia kategorycznie członkom (byłym członkom?) rady rodziców prawa do wglądu w rozliczenia miesięczne z wydatków rady, twierdząc, że jako rodzice  nie mamy do tego prawa.
Wg pani dyrektor zapis o rozwiązaniu w takiej sytuacji rady rodziców jest w Jej regulaminie, którego nie chce nam udostępnić.
Pytania:
1. Czy prawdą jest że rada rodziców może zostać w ten sposób rozwiązana (z tego co wiem rozwiązać się może tylko sama rada)?
2. Czy jeżeli w regulaminie rzeczywiście byłby zapis dopuszczający, w przypadku rezygnacji członków, rozwiązanie rady rodziców  przez dyrektora - zapis taki można uznać za prawomocny ( wg. mnie jest to  niezgodne z ustawą)?
3. Czy w przypadku faktycznego rozwiązania rady rodziców, mam prawo, jako rodzic ( w tej sytuacji już spoza rady), wglądu w rozliczenia finansowe i regulamin rady rodziców?


Odpowiedź

Opisana przez sytuacja, aczkolwiek w kilku elementach zdecydowanie niezgodna z prawem, a w kilku ze zdrowym rozsądkiem i dobrym obyczajem, nie jest w polskich szkołach i placówkach oświatowych czymś wyjątkowym. Niejednokrotnie o tym pisałem;  podobne problemy są  komentowane w naszym dziale „Pytania i Odpowiedzi”. Sądzę, że oprócz braku dobrej woli,  ze strony dyrektora przedszkola i umiejętności ze strony rady rodziców, cieniem na Państwa współpracy kładzie się brak procedur, które zgodnie z art.53 ust 4 ustawy o systemie oświaty powinny być zapisane w regulaminie rady rodziców, uchwalonym na jednym z pierwszych posiedzeń nowowybranej rady ( w wypadku, gdy poprzednia rada rodziców uchwaliła taki dokument nie określając terminu jego wygaśnięcia, dobra praktyka wskazuje, aby nowa rada się z nim zapoznała i nawet nie dokonując żadnych zmian, zaakceptowała poprzez podjęcie odpowiedniej uchwały). Zdecydowanie dziwnym obyczajem jest przekazanie takiego dokumentu do dyspozycji dyrektora i jego brak w dokumentacji rady rodziców  oraz nieznajomość, zapisanych w nim reguł, przez członków rady. Skoro jednak taka sytuacja ma miejsce, trzeba wyraźnie stwierdzić, że ograniczanie rodzicom, dostępu do regulaminu rady (niezależnie od tego czy dana osoba jest członkiem rady rodziców, czy „szeregowym” rodzicem), jest niedopuszczalne i nie mieści się w jakichkolwiek normach współżycia społecznego. Przechodząc do konkretnych odpowiedzi na  pytania:

Ad.1: nikt nie jest władny do rozwiązania, powołanej w trybie opisanym w art.53 ustawy o systemie oświaty, rady rodziców, a rezygnacja przewodniczącej i wiceprzewodniczącej stanowi wewnętrzny problem rady i jej prezydium. W tej sytuacji przeprowadzenie wyborów uzupełniających jest, niezbędne, a ingerencja w ten proces dyrektora przedszkola stanowi niedopuszczalne naruszenie niezależności rady rodziców, jako suwerennego organu przedszkola, i jest rażącym naruszeniem prawa.

Ad.2: trudno sobie wyobrazić sobie aby wspomniany zapis mógł się znaleźć w regulaminie rady (aczkolwiek przy braku tego dokumentu trudno w ogóle o jakimkolwiek zapisie mówić). Gdyby jednak taka sytuacja miała miejsce to powyższe rozwiązanie budzi poważne wątpliwości (w mojej opinii jest sprzeczne  z prawem).

Ad. 3: przejęcie przez dyrektora kontroli nad finansami rady rodziców jest działaniem niezgodnym z prawem, a dysponowanie przez niego tymi funduszami stanowi poważne naruszenie  przepisów dotyczących gospodarki finansowej. Jeśli jednak taka sytuacja ma miejsce, to nie ulega wątpliwości , iż każdy rodzic ma prawo do pełnej informacji w tym zakresie.
Wydaje się, że w wypadku wygaśnięcia działalności obecnej rady rodziców zgromadzone przez nią środki, winne być zabezpieczone i w pełnej wartości przekazane do dyspozycji nowej radzie, wybranej w następnym roku szkolnym.

Problemy o których Państwo piszecie są niestety regulowane w polskim ustawodawstwie w sposób zdecydowanie niedoskonały, a szereg niejasności powoduje wiele nieporozumień nie ułatwiając, również naszej Fundacji, przedstawienia jednoznacznej opinii. W tej sytuacji, celem wyjaśnienia nieporozumień i wątpliwości należy spróbować spokojnie porozmawiać z Panią Dyrektor. Jeżeli okaże się to niemożliwe warto poprosić o pomoc profesjonalnego mediatora, a w ostateczności zawiadomić organ prowadzący przedszkole (samorząd terytorialny) i organ nadzoru pedagogicznego (Kuratora Oświaty), aczkolwiek doświadczenia pokazują, że najskuteczniejszą formą rozwiązywania tego typu konfliktów jest ich rozwiązywanie wewnątrz danej placówki oświatowej, bez ingerencji osób z zewnątrz.
Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

Pytanie:

Od jakiegoś czasu borykamy się z problemem wyegzekwowania polityki rachunkowości od księgowej prowadzącej (na umowę zlecenie) księgi rachunkowe rady rodziców w naszej szkole. Twierdzi ona, że nie mamy obowiązku posiadania takiego dokumentu, że wystarczy plan kont (czytaj spis kont, bez określenia w jaki sposób są księgowane poszczególne operacje). Czy takie stanowisko jest prawidłowe?
Podajecie Państwo akty prawne, zgodnie z którymi ma funkcjonować gospodarka finansowa rady rodziców (między innymi ustawa o rachunkowości i rozporządzenie Ministra Finansów). Czy zapisy o obowiązkowym tworzeniu polityki rachunkowości  obejmują rady rodziców?
Nadmieniam, że nie prowadzimy działalności gospodarczej. Niestety portale finansowe traktują sprawę finansów rad rodziców po macoszemu.


Odpowiedź:

Podstawę prowadzenia księgowości rady rodziców stanowią przepisy Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U 2002 Nr 76, poz. 694 ze zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej (Dz. U 2001, Nr 137, poz. 1539). Jednak ani wymieniona ustawa, ani rozporządzenie nie narzucają radzie rodziców szczegółowych rozwiązań, a jedynie wskazują jakimi ogólnymi zasadami rachunkowości ten organ powinien się kierować.

W praktyce oznacza to, że każda rada rodziców ma, przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych, prawo wyboru rozwiązań dostosowanych do jej potrzeb  (uwzględniając zakres i rozmiary prowadzonej działalności także rozwiązań jak najprostszych). Należy jednocześnie podkreślić, że zgodnie z Art. 10 ust. 1 ww. ustawy, rada rodziców powinna posiadać dokument, najlepiej w formie uchwały rady, opisujący przyjęte przez nią zasady rachunkowości, a wymóg prowadzenia odrębnej od innych organów szkoły, sprawozdawczości finansowej jest obligatoryjny.

Prowadzenie ewidencji księgowej to, prócz obowiązku, wiele ułatwień umożliwiających ocenę i kontrolę sytuacji materialnej rady rodziców. Z założenia księgowość służy Prezydium Rady (jeśli takie zostało powołane), ale ma również ułatwiać pracę osobom pozyskującym dodatkowe (obok składek) środki finansowe na zasilenie  funduszu rady rodziców.
Sprawny i profesjonalny system księgowości umożliwia:

• bieżącą informację o aktualnej kondycji finansowej rady;
• oszczędność czasu i energii ( uniwersalny sposób grupowania operacji finansowych jest czytelny dla komisji rewizyjnej i zewnętrznych organów kontroli);
• sprawne działanie organów kontrolujących w razie przeprowadzanej kontroli;
• łatwość i szybkość pozycjonowania kosztów ułatwiające odnalezienie konkretnych pozycji księgowych w finansach rady;
• szybkie i rzetelne informowanie rodziców i sponsorów o wykorzystaniu powierzonych radzie środków, mające wpływ na podniesienie wiarygodności i ułatwiające poszukiwanie nowych źródeł finansowania, a co za tym idzie – aktywizujące kolejnych rodziców do pozyskiwania środków;
• stworzenie pozytywnego wizerunku rady ( należy pamiętać, że rada dysponuje zazwyczaj funduszami powierzonymi jej przez rodziców oraz sponsorów i  dlatego racjonalne nimi gospodarowanie i rzetelne przedstawianie danych stanowią podstawą jej wiarygodności,  a raz utracone zaufanie wymaga wiele czasu, by je odzyskać).

Uwaga: szereg wątpliwości dotyczących zasad prowadzenia dokumentacji finansowej rad rodziców wynika z braku precyzyjnego, jednoznacznego określenia  jakie czynności prawne mogą one, jako organy szkoły nie  posiadające osobowości prawnej, podejmować. Fundacja „Rodzice Szkole” zwróciła się do Ministra Edukacji Narodowej z prośbą o pomoc w wyjaśnieniu tej sprawy i chwili obecnej oczekujemy na odpowiedź.

Maria Szpilowska

Wiceprezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

 

Pytanie:

W grudniu 2010 r. rada rodziców naszej szkoły  podjęła uchwałę w sprawie wystąpienia z wnioskiem o powołanie rady szkoły. Decyzja ta wynikała z chęci uzyskania przez rodziców większego wpływu na funkcjonowanie szkoły, jako że rada szkoły ma większe kompetencje niż rada rodziców. Ponadto w ocenie rady rodziców nie ma komunikacji między rodzicami i nauczycielami a ciało w skład którego wchodziliby zarówno nauczyciele jak i rodzice, pozwoliłoby na jej poprawę. Uchwała została przekazana  dyrektorce szkoły, która najpierw zażądała uzasadnienia powyższego wniosku, traktując to jako warunek nadania dalszego biegu sprawie, a następnie po wskazaniu przez radę rodziców, że żaden przepis nie nakłada na nią takiego obowiązku, poinformowała, iż rada szkoły nie zostanie powołana, ponieważ rada pedagogiczna nie wyraziła na to zgody. Według mnie ustawa o systemie oświaty nie daje kompetencji ani dyrektorowi ani radzie pedagogicznej na przystopowanie takiego wniosku, a wręcz w sposób jednoznaczny zgodnie z art. 51 ust. 9 ustawy o systemie oświaty obliguje dyrektora do zorganizowania powstania rady szkoły. Nie ma podstawy prawnej do występowania o wyrażenie zgody przez radę pedagogiczną, która byłaby wiążąca. Mając na uwadze powyższe zwracam się z prośbą o informację, czy faktycznie dyrektor szkoły i rada pedagogiczna mogą, mimo wniosku rady rodziców, nie powołać rady szkoły  oraz jakie rada rodziców ma narzędzia by wymusić na organach szkoły postępowanie zgodne z obowiązującymi przepisami prawa.
Przewodnicząca  rady rodziców

Odpowiedź:

Niestety nie mogę w pełni podzielić, przedstawionej przez Panią Przewodniczącą, interpretacji zapisów ustawowych. O ile bowiem art. 51 ust 9 ustawy o systemie oświaty jednoznacznie zobowiązuje dyrektora szkoły do podjęcia działań na rzecz powołania rady szkoły (w wypadku złożenia wniosku w powyższej sprawie przez radę rodziców) bez żadnych warunków wstępnych, to w art. 50 ust 1 tej ustawy zapisano: W szkołach i placówkach  mogą działać rady szkół i placówek, co upoważnia do stwierdzenia, że powołanie rady szkoły nie jest obligatoryjne  i w wypadku braku zgody któregokolwiek z organów  wchodzących w jej skład  rada szkoły nie powstaje. Odrębną sprawą jest tryb, w jakim rada pedagogiczna  decyduje o powyższej sprawie. Musi on być zgodny z regulaminem rady pedagogicznej, ten zaś, wg mnie, powinien obligować do podejmowania tak istotnych dla szkoły decyzji w formie uchwały przyjmowanej w głosowaniu tajnym. Z przekazanych  informacji i pisma dyrektora szkoły, skierowanego do rady rodziców w dniu 28. czerwca 2011 r. (a więc po 6 miesiącach od złożenia wniosku,  co wydaje się niczym nieuzasadnioną zwłoką), wynika, że nie powołanie rady szkoły nie było sprzeczne z obowiązującym prawem. Moje zdumienie i wątpliwości budzi natomiast styl, w jakim taka decyzja zapadła i niespotykana niechęć rady pedagogicznej do powołania rady szkoły (w dotychczasowej wieloletniej działalności Fundacji „Rodzice Szkole” i związanych z nią środowisk oświatowych z tego typu sytuacją spotykamy się po raz pierwszy) . Zakładając, że decyzja rady pedagogicznej była spowodowana brakiem zrozumienia, jakim dobrodziejstwem dla rozwoju szkoły może być dobrze funkcjonująca rada szkoły, a nie złą wolą nauczycieli proponuję ponowienie wniosku w powyższej sprawie oraz zwrócenie się bezpośrednio do rady pedagogicznej z prośbą o zaproszenie przedstawicieli rady rodziców na posiedzenie rady pedagogicznej, celem przedstawienia intencji rodziców w przedmiotowej sprawie. Oczywiście o pomoc mogą się Państwo również zwrócić do organu prowadzącego szkołę (samorządu gminnego) i organu nadzoru pedagogicznego (kuratora oświaty), ale doświadczenie pokazuje, że tego typu problemy najlepiej jest rozwiązywać we własnym, wewnątrzszkolnym środowisku, a wszelka ingerencja zewnętrzna częściej prowadzi do eskalacji konfliktu niż do jego zażegnania.

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

Pytanie

W związku z sytuacją, o której pisaliście Państwo w dziale „Pytania i Odpowiedzi” w tekscie pt. „Czy samorząd terytorialny może zarządzać finansami rad rodziców?” proszę o wiadomość, czy sytuacja w Rzeszowie dotycząca funduszy rady rodziców została wyjaśniona? Czy w br. szkolnym rada rodziców może zbierać fundusze i wpłacać na swoje konto, czy wyłącznie na konto dochodów szkoły?

Odpowiedź

Przedstawiając 19. kwietnia 2011 r. opinię w sprawie kontrowersyjnej (a w/g mnie sprzecznej z prawem) uchwały  Nr LXXXII /1454/2010 Rady Miasta Rzeszowa z dnia 26. października 2010 r., w której zapisano, że źródłami dochodów jednostek budżetowych  gromadzonych na wydzielonym rachunku bankowym są środki gromadzone przez Radę Rodziców, zaproponowałem tryb postępowania prowadzący do jednoznacznego wyjaśnienia wszystkich związanych z wytworzoną sytuacją wątpliwości. O tym czy i z jakim skutkiem te działania przez środowiska rodzicielskie Rzeszowa zostały podjęte należy dowiadywać się bezpośrednio u nich.

Osobiście nie widzę żadnych przeciwwskazań do gromadzenia środków rady rodziców na jej własnym rachunku bankowym i wydatkowania ich zgodnie z regulaminem rady i wolą rodziców. Mam nadzieję, że dyrektor Państwa szkoły, znając i szanując polskie prawo nie będzie domagał się realizacji błędnej uchwały Rady Miasta.

Na marginesie chciałbym zaznaczyć, że każdemu z nas zdarza się czasem podjęcie decyzji niezgodnej z logiką a nawet z prawem. Ludzie mądrzy, a do takich zaliczam radnych Rzeszowa,  powinni po zwróceniu uwagi umieć dostrzec własny błąd i szybko go naprawić. Takie zachowanie byłoby przykładem dobrze realizowanych zasad demokracji, która ma  ułatwiać życie obywatelom, a nie ograniczać ich inicjatywę i aktywność.

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

Kto powinien otrzymać prowizję z tytułu ubezpieczenia uczniów?

Pytanie

Jak wyglądają regulacje prawne dotyczące ubezpieczania uczniów w szkole a dokładnie prowizji od tego ubezpieczenia. Czy istnieją przepisy mówiące o tym komu ona się należy, czy może ją pobierać dyrektor (nawet jeśli nie "bierze jej do kieszeni" tylko przeznacza na potrzeby placówki)?  Jestem  przewodniczącą  rady rodziców i od kilku lat zastanawia mnie ta kwestia. Proszę o pomoc, ponieważ  zbliża się okres kiedy rodzice, kolejny raz,  będą zmuszani do opłacania składek na ubezpieczenie, a nie mamy jasnego obrazu wynikających z tego faktu konsekwencji .

Odpowiedź

Mimo, iż powyższa problematyka nie jest precyzyjnie regulowana przez obowiązujące prawo można kierując się rozsądkiem i obowiązującymi w naszym kręgu kulturowym zasadami etyki, znaleźć racjonalne rozwiązania dobrze służące całej społeczności szkolnej.

Wydaje się, że  nikt nie kwestionuje potrzeby ubezpieczenia swoich dzieci na terenie szkoły. Inną sprawą jest tryb w jakim ten proces się odbywa i wynikające z niego konsekwencje.

W opinii osób współpracujących z naszą Fundacją i wielokrotnie  stykających się z tym problemem w szkołach własnych dzieci optymalnym rozwiązaniem jest sytuacja  w której:

- wyboru firmy i oferty ubezpieczeniowej dokonują wspólnie: rada rodziców i dyrektor szkoły,

- wynegocjowaną umowę podpisuje z ubezpieczycielem w imieniu szkoły (a pośrednio również w imieniu rodziców uczniów) dyrektor szkoły,

- wynegocjowana (obiecana?) prowizja jest przekazywana w formie darowizny na konto rady rodziców. (przekazywanie jej w jakiejkolwiek formie dyrektorowi szkoły jest zdecydowanie niewskazane i budzi wiele wątpliwości natury prawnej i etycznej).

- otrzymanymi w formie darowizny funduszami dysponuje, zgodnie z własnym regulaminem i preliminarzem, rada rodziców.

 

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”



Pytanie

Od 2 lat jestem aktywna w radach rodziców - najpierw w naszym przedszkolu, teraz  w szkole podstawowej. Niestety spotykam się ciągle z barierą ze strony rodziców lub instytucji, sponsorów itp. Nie rozumiem tego, ponieważ działamy w imieniu i na rzecz naszych dzieci,

a każda inicjatywa okupiona wysiłkiem tylko kilku z nas kończy się niemal tak samo - na niczym, lub na marnych efektach. Jak mogę zdopingować rodziców do akcji społecznych na rzecz naszych dzieci? Jestem otwarta  na nowe pomysły i chętnie podzielę się swoim dwuletnim doświadczeniem z zainteresowanymi tą tematyką osobami i środowiskami rodzicielskimi. Proszę o kontakt.

Odpowiedź

Porusza Pani bardzo ważny, z punktu widzenia polskiego życia publicznego problem. Nie jest przypadkiem, iż w Raporcie Polska 2030 wskazano, że największe zagrożeniem dla rozwoju kraju (również rozwoju gospodarczego) stanowi bardzo niski poziom kapitału społecznego. W codziennej pracy na terenie szkoły stykamy się z tym niejednokrotnie i nie ma jedynej słusznej drogi do zmiany opisywanego stanu rzeczy. Osobiście uważam, że trzeba  rodzicom przekazywać jak najwięcej informacji o ich prawach i obowiązkach względem szkoły, społeczności lokalnej oraz własnych dzieci i tą drogą próbować  aktywizować do działań pro publico bono. Radzę wykorzystywać internet. Zgromadzenie adresów e-mailowych wszystkich rodziców z danej szkoły nie jest trudne, a wysyłanie do nich regularnych komunikatów i sprawozdań z pracy rady rodziców powinno powoli zmieniać sytuację. Zachęcam do jak najszerszego upowszechniania, wydanego przez Fundację „Rodzice Szkole” poradnika: Rodzice Partnerzy i Sprzymierzeńcy. Znajdziecie tam Państwo szereg wskazówek i przykładów konkretnych sytuacji, mogących Wam pomóc. Zachęcam również do nawiązywania bliższych kontaktów sąsiednimi szkołami i radami rodziców, które mając podobne problemy mogą się z Państwem podzielić swoimi doświadczeniami. Na zakończenie dygresja bardzo osobista: w dzieciństwie moja mama często cytowała powiedzenie: „jeśli ci mówią głową muru nie przebijesz nie wierz im”. Tę sentencję, chyba z  niezłym skutkiem zapamiętałem na całe życie i Państwu ją polecam.

 

Wojciech Starzyński

Pytanie

Chcemy założyć konto bankowe dla Rady Rodziców. Banki odmawiają, bo nie mamy osobowości prawnej. Jak załatwić tę sprawę ?

Odpowiedź

Założenie samodzielnego rachunku bankowego, będącego bardzo istotnym elementem autonomii rady rodziców, napotyka często na szereg trudności ze strony banków. Nie wynika to w naszym mniemaniu ze złej woli, ale z niedookreślonego statusu prawnego rady rodziców. W powyższej sprawie zwracaliśmy się kilkakrotnie do ministra edukacji narodowej (niestety bezskutecznie) z wnioskiem o podjęcie działań prowadzących do jednoznacznego określenia statusu rad rodziców jako jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej i tym samym określenia czynności prawnych, jakie te organy mogą podejmować.

Do czasu uregulowania powyższych kwestii sprawa założenia przez radę rodziców rachunku bankowego będzie uzależniona od interpretacji przepisów przez poszczególne banki. Uwzględniając istniejący stan prawny i starając się, wyjść na przeciw zgłaszanym do nas zapytaniom, Fundacja „Rodzice Szkole” zwróciła się do kilku banków z prośbą o przedstawienie przez nie ofert dotyczących warunków zakładania i prowadzenia rachunków dla rad rodziców. W chwili obecnej prezentujemy na naszej witrynie internetowej w zakładce: Jak założyć rachunek bankowy, ofertę Banku Pocztowego SA, która wydaje się nam racjonalna. Zapraszamy do zapoznania się z nią oraz do ewentualnego przesyłania innych propozycji. Będziemy je sukcesywnie upowszechniać.

Powyższa problematyka została również przedstawiona w wydanym przez Fundację poradniku: Rodzice Partnerzy i Sprzymierzeńcy, w którym autorzy informują, że do założenia rachunku niezbędne jest okazanie w banku: regulaminu rady rodziców, protokołu z ukonstytuowania się rady rodziców, pełnomocnictwa dla osób upoważnionych do reprezentowania rady rodziców w czynnościach prawnych i składania oświadczeń w jej imieniu oraz zaświadczenia o nadaniu numeru NIP (ten dokument, przez niektóre banki, np. Bank Pocztowy SA, nie jest wymagany).

Mam nadzieję, że brak jednoznacznego wyjaśnienia problemu, poruszonego w pytaniu, uzmysłowi rodzicom i radom rodziców potrzebę tworzenia ogólnopolskiej platformy wymiany poglądów celem wspólnego wypracowywania najbardziej racjonalnych rozwiązań oraz zabiegania o ich wprowadzenie do polskiego systemu prawnego.

 

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu „Fundacji Rodzice Szkole”

Pytanie

Objęłam funkcję skarbnika rady rodziców działającej przy Zespole Szkół w [...]. Od poprzedniego skarbnika otrzymałam informację że na rachunek RR wpływa co roku prowizja z zakładu ubezpieczeń w kwocie kilku tysięcy i jest ona na podstawie KW wypłacana i przekazywana Dyrektorowi szkoły oraz konto RR wykorzystywane jest do wpłat i przekazywania na różne nie do końca zidentyfikowane cele. Czy może być wykorzystywany w taki sposób rachunek rady rodziców?

Odpowiedź

Oczywiście taka sytuacja nie może mieć miejsca. Pieniędzmi gromadzonymi na koncie rady rodziców suwerennie dysponuje rada rodziców i przeznaczanie ich na nie znane jej wydatki

(a więc być może takie, które nie dotyczą realizacji celów statutowych szkoły), jest niedopuszczalne. Zwracam uwagę, że każdy rodzic ucznia danej szkoły, jest współwłaścicielem zgromadzonych na koncie rady rodziców środków finansowych (niezależnie od tego, jakie jest źródło ich pochodzenia) i w każdej chwili ma prawo zażądać informacji, w jaki sposób te środki zostały wydane, a w wypadku podejrzenia o brak gospodarności ze strony dysponentów (czyli rady rodziców lub jej Prezydium) poinformować o powyższym organy upoważnione do kontroli finansów rady rodziców (komisję rewizyjną rady rodziców, urząd skarbowy lub Regionalną Izbę Obrachunkową). Mam nadzieję, że do takiej sytuacji w Państwa szkole nie dojdzie i życzę powodzenia w przywracaniu stanu zgodnego z obowiązującym porządkiem prawnym.

Wojciech Starzyński

Prezes Zarząd Fundacji „Rodzice Szkole”

Pytanie

1. Czy właściwe i zgodne z prawem są zapisy w Regulaminie Rady Rodziców o następującej treści?:

a) wybory odbywają się - w zależności od decyzji zebrania – w trybie tajnym, jawnym lub przez aklamację,

b) w razie braku kandydatów Trójkę Klasową wyłania się w drodze losowania,

c) w wypadku gdy członek rady rodziców nie wywiązuje się ze swoich obowiązków rada rodziców, na wniosek Prezydium lub na wniosek 1/3 członków rady rodziców może odwołać członka rady rodziców ze składu rady rodziców.

2. Czy istnieje bezwzględny wymóg (zgodnie z ustawą) powołania Komisji Rewizyjnej w radzie rodziców?

3. Czy wyniki głosowania w poszczególnych klasach, dotyczące wyboru przedstawicieli (protokół komisji skrutacyjnej) powinny być załączone do protokółu rady rodziców z pierwszego posiedzenia?

4. Kiedy sprawozdanie z działalności rady rodziców poprzedniej kadencji powinno być przedstawione nowo wybranym członkom rady?

 

Odpowiedź

Ad.1a i 1b.

Tryb wyboru tzw. trójki klasowej i przedstawiciela do rady rodziców jest precyzyjnie zapisany w art. 53 ust.2 ustawy o systemie oświaty i jakiekolwiek odstępstwo od niego skutkuje nieważnością wyboru i tym samym nieważnością wszystkich decyzji wyłonionej w inny sposób rady rodziców. Celem przybliżenia wskazanych procedur polecam poradnik: Rodzice Partnerzy i Sprzymierzeńcy.

Ad. 1c.

Ogólnie przyjętą zasadą (za wyjątkiem specjalnych regulacji prawnych), jest odwoływanie z funkcji w trybie podobnym do  jej powierzenia. W związku z powyższym, w wypadku niedopełniania przez któregoś z członków rady rodziców swoich obowiązków, rada rodziców może zwrócić się do rodziców odpowiedniej klasy z wnioskiem o odwołanie ich przedstawiciela i wskazanie na tę funkcję innej osoby, ale nie ma prawa do podejmowania samodzielnej decyzji w tej sprawie.

Ad. 2.

Nie ma ustawowego wymogu powoływania Komisji Rewizyjnej rady rodziców. Wskazane jest jednak aby istniał organ oceniający wstępnie pracę Prezydium rady rodziców co m. in. ułatwiałoby radzie rodziców podejmowanie decyzji o zatwierdzeniu wykonania preliminarza  za okres jej kadencji . Powyższą sprawę powinien regulować Regulamin Rady Rodziców.

Ad 3.

Protokóły komisji skrutacyjnych, z wyborów w poszczególnych klasach, stanowią potwierdzenie prawomocności mandatów członków rady rodziców i powinny być dołączone do protokółu rady rodziców z pierwszego jej posiedzenia. W wypadku jakichkolwiek wątpliwości warto tę kwestię wyraźnie zapisać w  Regulamin Rady Rodziców.

Ad 4.

Sprawozdanie z działalności rady rodziców poprzedniej kadencji powinno być przedstawione nowo wybranej radzie na pierwszym jej posiedzeniu.

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole” 

Pytanie:

Organ prowadzący zwrócił się do Rady Rodziców s o wydanie opinii nt. pracy Dyrektora szkoły w związku z kończącą mu się kadencją. Większość rodziców dostrzegając rażące uchybienia i niedociągnięcia ze strony dyrektora zgłosiła szereg uwag krytycznych. Ponieważ opinii negatywnych zebrało się bardzo dużo, Rada Rodziców przyjęła projekt opinii (zdecydowanie negatywnej), do którego rodzice mogli w określonym terminie zgłaszać uwagi i uzupełnienia. Z różnych względów Dyrektor, zna nasze wstępne stanowisko, straszy nami Radę Pedagogiczną, rozsiewa nieprawdziwe informacje o naszej działalności i zapowiedział, mimo naszego wyraźnego sprzeciwu, udział w spotkaniu Rady Rodziców, na którym projekt opinii ma być formalnie przyjęty. Atmosfera w szkole jest bardzo napięta.Czy możemy domagać się od Dyrektora nieuczestniczenia w naszym spotkaniu? (niektórzy rodzice wycofają się ze swoich uwag w jego obecności, ponieważ rozeszły się plotki ,że możemy zaszkodzić swoim dzieciom).Jeśli Dyrektor nie opuści sali, to czy możemy nie głosować uchwały, tylko oprzeć się na przegłosowanym projekcie?Czy opinia może mieć formę ustosunkowywania się do podstawowych obowiązków Dyrektora zapisanych w statucie? Czy jest z góry określona jej forma?

Odpowiedź:

Opisana sprawa nie jest niestety przypadkiem odosobnionym i ma kilka aspektów, na które warto zwrócić uwagę:

1. Rada rodziców jest z mocy prawa wewnętrznym organem szkoły (podobnie jak: rada pedagogiczna, samorząd uczniowski i dyrektor szkoły) i w swojej działalności nie podlega jakiejkolwiek kontroli pozostałych organów (wyjątkiem od tej zasady jest prawo dyrektora szkoły do zwrócenia uwagi na uchwałę rady rodziców niezgodną z obowiązującym w Polsce porządkiem prawnym, a wypadku nie uwzględnienia Jego opinii przez radę rodziców zawieszenie wykonywania wskazanej uchwały).

2. Tryb procedowania rady rodziców wynika generalnie z ustawy o systemie oświaty, a szczegółowo powinien być zapisany w regulaminie rady rodziców z ewentualnym odwołaniem się do statutu szkoły.

3. Nie ma żadnych regulacji prawnych, które narzucałyby obligatoryjność uczestnictwa dyrektora szkoły w zebraniach rady rodziców; wręcz przeciwnie: autonomia rady, która wynika z ustawy o systemie oświaty wyraźnie taką obligatoryjność wyklucza.

4. Prawo rady rodziców do opiniowania pracy dyrektora i nauczycieli wynika z rozwiązań ustawowych i nie spotkałem się z przypadkami jego kwestionowania przez którąkolwiek z zainteresowanych stron. Warto jednak pamiętać, że realizacja tych uprawnień, ze względu na bardzo delikatny i trudny obszar, jakim jest ocena pracy drugiego człowieka wymaga dużej kultury, a jednocześnie zdecydowania ( zwłaszcza podczas oceny pracy dyrektora szkoły).

Ciągle jeszcze częstym problemem jest brak akceptacji przez dyrektorów i nauczycieli, wynikającego z regulacji ustawowych, prawa rodziców do oceny ich pracy.

5. Niezależnie od zapisów formalnych w demokracji przyjęto zasadę, iż osoby, których dotyczy opinia wydawana przez jakiekolwiek gremium, w obradach dotyczących wypracowania tej opinii oraz formalnego jej przyjęcia nie uczestniczą (nawet, jeśli są członkami organu, który ją wydaje) Warto na ten zwyczaj zwrócić uwagę dyrektorowi szkoły i poprosić Go o umożliwienie radzie rodziców obradowania w jej regulaminowym składzie.

6. Niezależnie od treści opinii wydanej przez radę rodziców i trybu, w jakim zostanie ona przyjęta nie wyobrażam sobie, aby mogło to w jakikolwiek sposób wpływać na los dzieci rodziców uczestniczących w pracach rady rodziców. Gdyby taka sytuacja zaistniała byłoby to działanie dyskwalifikujące osoby biorące w nim udział do wykonywania zawodu nauczyciela.

Zdając sobie sprawę, że sytuacja jest trudna zachęcam do nie ulegania emocjom i zdecydowanego skorzystania z przysługujących radzie rodziców uprawnień. Pragnę jednocześnie podkreślić, że zajęcie przez radę rodziców stanowiska w przedmiotowej sprawie jest nie tylko jej prawem, ale również, a może nawet przede wszystkim, obowiązkiem, z którego nikt posiadający mandat członka rady nie może sam się zwolnić.

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

 

Pytanie:

Czy szkoła może wprowadzić zakaz wchodzenia do szkoły rodziców niby ze względów bezpieczeństwa dla dzieci? Uważam, że właśnie ze względu bezpieczeństwa moich dzieci powinnam mieć prawo wchodzenia do szkoły o każdej porze aby zobaczyć co się w niej dzieje -mam prawo wiedzieć jak jest w salach, łazienkach, itd.

Ewelina

Odpowiedź:

W pełni podzielam Pani pogląd. Szkoła to miejsce w którym powinna się spotykać cała tworząca ją społeczność szkolna: uczniowie, nauczyciele, rodzice i pracownicy niepedagogiczni. Takie spojrzenie na szkołę jest prezentowane w wielu publikacjach krajowych i zagranicznych (szczególnie polecam opracowania p. prof. Marii Mendel z Uniwersytetu Gdańskiego, która wielokrotnie o tym pisała, m. in. w książce „Rodzice i nauczyciele jako sprzymierzeńcy” str. 64 „ Każdy uczeń, nauczyciel i rodzic ma mieć miejsce w szkole, co nie oznacza kilku własnych metrów dla każdego, lecz wielofunkcyjną, wspólnie zaaranżowaną i zgodnie wykorzystywaną przestrzeń”).

Brak wyraźnego zapisu prawnego dotyczącego powyższej problematyki wynika w/g mnie z niewystarczającego dostrzegania takiej potrzeby przez ustawodawcę. Warto jednak zwrócić uwagę, że zarówno ustawa o systemie oświaty jak i rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, wyraźnie sytuują radę rodziców jako organ szkoły równorzędny z radą pedagogiczną, dyrektorem szkoły i samorządem uczniowskim (oczywiście wyposażony w inne uprawnienia). Uważam, że w wypadku pojawienia się jakichkolwiek wątpliwości co do możliwości wchodzenia na teren szkoły rodziców należy tę kwestię uregulować (w duchu wyżej wskazanym) w Statucie szkoły, Regulaminie pracy szkoły i Regulaminie rady rodziców. Ponieważ zasygnalizowana przez Panią sprawa ma fundamentalne znaczenie dla miejsca i roli rodziców w polskim systemie oświaty będziemy z zainteresowaniem obserwowali jej dalsze losy służąc pomocą w rozwiązaniu trudnych kwestii, w duchu zapisów Europejskiej Karty Praw i Obowiązków Rodziców.

 

Wojciech Starzyński
Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

Pytanie
Czy konto rady rodziców mogę udostępnić firmom, które chciałyby sponsorować gminny dziecięcy  zespół ludowy? Większość dzieci z tego zespołu to uczniowie naszej szkoły.
Czy jest mi potrzebny NIP? Czy muszę prowadzić jakieś księgi, rejestrować wpłaty? Jak te pieniądze przekazywać później zespołowi?
Przewodnicząca rady rodziców

Odpowiedź

Nie istnieje forma prowadzenia operacji finansowych poprzez "udostępnienie konta rady rodziców". Najlepszym sposobem na zrealizowanie, tego o czym Pani pisze, jest: wpłacanie przez zainteresowanych sponsorów darowizn na rzecz rady rodziców ( na konto rady rodziców) oraz zaplanowanie tych kwot w preliminarzu rady rodziców po stronie jej „przychodów” a kosztów związanych z dziecięcym zespołem ludowym po stronie „wydatków”. Jeśli funkcjonowanie zespołu wiąże się z potrzebą wypłacania honorariów, to rada rodziców może zawrzeć  odpowiednie umowy (np. umowę o dzieło, umowę zlecenia, umowę o pracę ). Oczywiście musi zgłosić powyższy fakt do ZUS-u i Urzędu Skarbowego, wystąpić do urzędu skarbowego z wnioskiem o nadanie numeru NIP oraz odprowadzać zaliczki podatkowe i stosowne opłaty ZUS w imieniu osób zatrudnionych. Więcej o tych rozwiązaniach piszemy w dziale Pytania i Odpowiedzi (patrz: Jak rozliczyć się z Urzędem Skarbowym? oraz: Czy rada rodziców może prowadzić działalność gospodarczą?). Jednocześnie zwracam uwagę, że zapisy regulujące poruszone kwestie powinny się znaleźć w Regulaminie Rady Rodziców, w rozdziale Gospodarka finansowa rady rodziców. Radzę również pamiętać o zapisie ustawowym mówiący, że fundusze gromadzone przez radę rodziców powinny być przeznaczane na wspieranie działalności statutowej szkoły (pytanie, czy zewnętrzny dla szkoły zespół gminny spełnia takie warunki).

Powyższa problematyka wymaga jednoznacznych regulacji prawnych umożliwiających rodzicom prowadzenie skutecznych działań ekonomicznych na rzecz szkoły własnych dzieci, o wprowadzenie których nasza Fundacja zabiega.

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu Fundacji "Rodzice Szkole"

Pytanie

 

Zwracam się z prośbą o pomoc w  rozstrzygnięciu wątpliwości dotyczących działalności Rady Rodziców w naszej szkole.
W ostatnim czasie w placówce trwał konflikt rodziców z dyrekcją, który zakończył się  rezygnacją pani dyrektor. W tym trudnym dla nas okresie Przewodnicząca Rady Rodziców zamiast starać się poznać i reprezentować stanowisko rodziców popierała w pełni stanowisko dyrekcji, a  pozostali członkowie prezydium Rady pozostali bierni. Na ostatnim zebraniu Rady Rodziców (na początku lutego br.) rodzice odczytali list otwarty z zarzutami kierowanymi do Przewodniczącej i apelem o rezygnację z pełnionej funkcji. List ten pozostał dotąd bez odpowiedzi. Zaczęliśmy więc szukać innego rozwiązania. Na stronie Fundacji „Rodzice Szkole" znaleźliśmy odpowiedzi na część nurtujących nas pytań,  niestety nie na wszystkie, dlatego ośmielamy się prosić o dodatkowe wyjaśnienia.
W naszej szkole głosowania do Rad Oddziałowych nie były tajne (chyba nigdy). W efekcie do Rady Rodziców wchodziły osoby, które „ chciała pani dyrektor" i które ściśle z nią współpracowały.  Z wyborów nie ma protokółów komisji skrutacyjnych. W regulaminie Rady Rodziców  w załączeniu) ze stycznia 2007 również znaleźliśmy wiele błędów, np. 3-letnia kadencja Rady.
Prosimy o informację, czy na podstawie nieważności wyborów możemy odwołać Radę Rodziców i w jaki sposób należy to zrobić, oraz czy regulamin RR jest ważnym dokumentem, skoro niektóre jego paragrafy są niezgodne z prawem.
Nie wiemy również, czy wniosek o powołanie Rady Szkoły, który Rada Rodziców przegłosowała i złożyła z inicjatywy rodziców spoza Rady (członkowie Rady Rodziców  głosowali w tej sprawie na podstawie protokołów z głosowań przeprowadzonych wśród rodziców w poszczególnych klasach) jest ważny.
Bardzo prosimy o pomoc i wskazówki, co my rodzice możemy w tej sytuacji zrobić?

Zatroskana matka

Odpowiedź

1. Tryb wyboru rady rodziców jest zapisany w art. 53 ust. 2, 3 i 4 ustawy o systemie oświaty. W świetle powyższych przepisów, wybory rad oddziałowych w trybie jawnym należy uznać za nieważne. Tym samym brak jest podstaw do stwierdzenia, że w szkole funkcjonuje rada rodziców zdolna do podejmowania wszelkich decyzji, które są wiążące dla kogokolwiek, w tym dla innych organów szkoły.
2. Zgodnie z art. 53 ust. 4 ustawy o systemie oświaty szczegółowy tryb wyborów powinien być zapisany w Regulaminie Rady Rodziców. Zapisy w § 5, przedstawionego Regulaminu Rady Rodziców, są niezgodne z zapisami ustawy przywołanymi w pkt. 1. Uwzględniając powyższe: wszystkie wybory dokonane w oparciu o wadliwe zapisy należy uznać za nieważne.
3. Kadencja rady rodziców trwa jeden rok. Zapis Regulaminu Rady Rodziców mówiący o okresie trzyletnim jest, podobnie jak regulacje omówione w pkt. 1 i 2 niezgodny z prawem.
4. W świetle opinii przedstawionej w pkt. 1, 2, i 3 wniosek Rady Rodziców, o powołaniu Rady Szkoły jest z mocy prawa nieważny.
5. Odwoływanie Rady Rodziców, która na skutek ww. błędów prawnych nie jest żadną radą rodziców, nie ma sensu i byłoby usankcjonowaniem błędów popełnionych przy jej tworzeniu.
6. W tej sytuacji należy uznać, że w Państwa szkole nie ma rady rodziców., dokonać wyborów w trybie wskazanym w ustawie o systemie oświaty i zobligować nowo wybraną radę rodziców do uchwalenia zgodnego z prawem Regulaminu Rady Rodziców.
7. Każdy inny tryb postępowania, niezgodny, jak wskazano powyżej, z ustawą o systemie oświaty, skutkuje możliwością zaskarżenia przez kogokolwiek, wszystkich decyzji (również finansowych) podejmowanych przez ten organ, równającym się ich unieważnieniu.

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu Fundacji „Rodzice Szkole”

 

P.S.

Mając nadzieję, że powyższa opinia ułatwi powołanie rady rodziców w zgodzie z obowiązującym porządkiem prawnym, jednocześnie zaznaczam, iż na wskazane nieprawidłowości powinien był zwrócić uwagę Dyrektor Szkoły, który będąc osobą odpowiedzialną za wychowywanie młodego pokolenia jest szczególnie zobowiązany do starannego przestrzegania obowiązującego prawa
Polecam poradnik dla rad rodziców: Rodzice Partnerzy i Sprzymierzeńcy, w którym znajdują się informacje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania rady rodziców oraz wzory dokumentów przydatne w jej pracy .

W. St.

Pytanie:

 

Jestem skarbnikiem rady rodziców w przedszkolu. Do tej pory, zakupy dokonywane przez radę rodziców były dokumentowane fakturami wystawianymi raz na przedszkole raz na radę. Która wersja jest prawidłowa? Do kogo należą przedmioty zakupione przez radę rodziców.

Czy musi być umowa darowizny? A może wystarczy umowa użyczenia? Nie udało mi się znaleźć przepisów regulujących te kwestie. Bardzo proszę o pomoc . Z góry dziękuję

i serdecznie pozdrawiam.

 

Odpowiedź:

 

Płacenie ze środków RR za faktury wystawiane na przedszkole jest niedopuszczalne.

Wyposażenie zakupione przez RR na fakturę wystawioną na RR powinno zostać przekazane  na rzecz przedszkola nieodpłatnie  uchwałą Prezydium Rady Rodziców, (ewentualnie na podstawie protokołu przekazania).  Przedmioty przekazane na postawie uchwały, lub protokołu przekazania, stają się własnością przedszkola.

Umowa użyczenia bądź darowizny w przypadku braku jasnej sytuacji prawnej rady rodziców nie jest rozwiązaniem dobrym.

 

Aneta Rybka

Konsultant Fundacji " Rodzice Szkole"

do spraw finansów rad rodziców.

 

Pytanie:

Proszę o pomoc w sprawie sporu z Dyrektorem szkoły, gdyż on twierdzi, iż prowizja z tytułu ubezpieczenia uczniów w placówce należna jest szkole i jest do jego dyspozycji – pomimo wpłaty na konto Rady Rodziców.

Przewodniczący Rady Rodziców

 

Odpowiedź:

W art. 54 ust. 8 ustawy o systemie oświaty zapisano: W celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki, rada rodziców może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł (podkreślenie moje). Zasady wydatkowania funduszy rady rodziców określa regulamin, o którym mowa w art. 53 ust. 4.

W świetle powyższego, nie budzi żadnych wątpliwości, że pieniądze tak uzyskane (również z prowizji, o której Państwo piszecie) są własnością rady rodziców i tylko ona może być ich dysponentem. Oczywiście nie wyklucza to przeznaczenie ww. funduszy na cele wskazane przez dyrektora szkoły, ale do ich wydatkowania niezbędny jest wniosek dyrektora skierowany do rady rodziców i odpowiednia uchwała rady rodziców. Ten tryb dysponowania pieniędzmi rady rodziców powinien być wyraźnie zapisany w jej Regulaminie, którego uchwalenie jest obowiązkiem ustawowym rady rodziców ( art. 53 ust.4 ustawy o systemie oświaty).

Inna forma wydatkowania pieniędzy publicznych (a tak w/g mnie należy traktować fundusze zgromadzone na koncie rady rodziców) może być przez każdego rodzica danej szkoły zaskarżona (łącznie z doniesieniem do prokuratury), co będzie skutkowało odpowiednimi konsekwencjami zarówno dla członków rady rodziców jak i dyrektora szkoły.

 

Wojciech Starzyński

Prezes Zarządu „Rodzice Szkole”

Pytanie:

Jako nowi członkowie Rady Rodziców postanowiliśmy prężnie rozpocząć naszą działalności, a przy okazji zamieścić informację o naszej aktywności na stronie internetowej szkoły. Niestety, Dyrekcja odmówiła nam publikacji przygotowanych materiałów, sugerując, że źle rozumiemy zadania i kompetencje Rady Rodziców. Kto ma rację?

 

Odpowiedź:

Oczywiście macie Państwo w 100% rację. Rada rodziców jest organem wewnątrz szkolnym, całkowicie niezależnym, w zakresie przysługujących jej, z  mocy  zapisów w ustawie o systemie oświaty, uprawnień i może, a nawet ma obowiązek przedstawiać swoje plany i dokonania ogółowi rodziców. Piszemy o tym bardzo wyraźnie w wydanym przez fundację poradniku: Rodzice Partnerzy i Sprzymierzeńcy.
Warto pamiętać i uzmysłowić to dyrektorowi szkoły, że pewne formy zachowań nie zawsze są bezpośrednio zapisane w prawie, a wynikają z intencji ustawodawcy, dobrego obyczaju i tradycji. 

Wojciech Starzyński
Prezes Zarządu Fundacji "Rodzice Szkole"

 

Pytanie

 

mam następujący problem: dzieci ze szkoły podstawowej są dowożone na basen przez zewnętrzną firmę transportową. Jeden z rodziców wystąpił do dyrekcji szkoły z prośbą o podpisanie umowy z firmą, aby formalności stało się zadość, ale dyrekcja odmówiła, informując, że takowa umowa powinna być podpisana przez Radę Rodziców. Czy tak faktycznie jest? Czy RR może taką umowę podpisać - a jeżeli tak, to kto: przewodniczący RR? i czy pozostali członkowie powinni w tej sprawie podjąć jakąś decyzję/uchwałę?

Będę wdzięczna za odpowiedź.

 

Odpowiedź

 

Sprawa jest, a właściwie do niedawna była,  pozornie prosta i rady rodziców mogły zawierać tego typu umowy. Niestety na skutek restrykcyjnej polityki MEN (o czym w najbliższym czasie ukaże się felieton na  naszej witrynie) ta formuła budzi kontrowersje i jest kwestionowana przez różne organy władzy publicznej. Uwzględniając niejasną sytuację prawną Fundacja "Rodzice Szkole" uważa, że należy kierować się "duchem prawa", wytworzonym dobrym obyczajem (podobne umowy od lat podpisują tysiące rad rodziców) oraz interesem uczniów i  nie widzi przeszkód w kontynuowani przez Państwa tych rozwiązań. Będzie to również pewna, zgodna z logiką demokracji, forma nacisku na władze publiczne (MEN i Ministerstwo Finansów) mająca doprowadzić do regulacji prawnych sprzyjających rozwojowi aktywności społecznej, a nie jej ograniczaniu przez bezdusznych urzędników- biurokratów.

O tym w jakim trybie jest podejmowana decyzja w powyższej sprawie i kto podpisuje odpowiednie dokumenty (umowę) decydują zapisy Regulaminu Rady Rodziców, o którym jest mowa w Art 53 ust.4 ustawy o systemie oświaty.

Wojciech Starzyński
Prezes Zarządu Fundacji "Rodzice Szkole"

P. S. W wypadku dalszych wątpliwości proszę skontaktować się ze mną. tel. 602

694 951

 

Warszawa 2014-12-04