Na czas zagrożenia pandemią koronawirusa wszystkie szkoły i przedszkola zawiesiły działalność w swoich budynkach. Edukacja przeniosła się na ten czas do sieci i zarówno nauczyciele, jak i uczniowie uczestniczą w zajęciach z pośrednictwem swoich komputerów. Aby wesprzeć cały system w tym trudnym czasie, fundacja “Rodzice Szkole” przygotowała poradnik na podstawie zebranych dobrych praktyk z różnych placówek w Polsce. 

Nauczyciele i uczniowie muszą w tej chwili współpracować za pośrednictwem internetu. Dla uczniów starszych klas nie jest to wyzwanie, jednak młodsze dzieci mogą mieć z tym problem. 

W zależności od typu szkoły i realizowanego programu, obowiązkiem dyrekcji jest poinformować nauczycieli, uczniów i rodziców o sposobie realizacji pracy zdalnej. Informacja ta musi być zrozumiała oraz dostępna dla wszystkich. Jeśli więc proponowane rozwiązania budzą wątpliwości, należy je możliwie szybko wyjaśnić. Wśród najważniejszych kwestii, które trzeba w tym przypadku sprecyzować są: 

• Narzędzia wykorzystywane przy nauce na odległość, w tym narzędzia elektroniczne
• Sposób rozliczania pracy nauczyciela
• Sposób oceny pracy ucznia
• Narzędzia kontaktu, zarówno w trakcie pracy jak, i po godzinach lekcyjnych. 

W tym kontekście wrażliwą kwestią stają się dane osobowe wszystkich uczestników. Więcej na ten temat można znaleźć w dalszej części poradnika. 

Zdalna nauka – porady dla nauczycieli

W przypadku nauczania przez internet brakuje typowego dla szkoły bezpośredniego kontaktu ucznia z nauczycielem, podczas którego pedagog swoim autorytetem i w odpowiednim otoczeniu ma zapewnioną uwagę ucznia. Oznacza to, że jego rolą jest zapewnienie uczniowi przekazu bardziej dopasowanego do nowego medium. 

W tym przypadku powinien sięgnąć po zasoby sieci, gdzie znaleźć można wiele interesujących materiałów pomocniczych. W zależności od prowadzonego przedmiotu mogą to być: 

• Zasoby gazet, czasopism, witryn newsowych
• Banki zdjęć, wirtualne galerie
• Strony z dostępem do filmów, na przykład YouTube
• Strony z kursami online, na przykład KhanAcademy

Dodatkowo nauczyciel może wiele uzyskać udostępniając uczniom własne materiały, takie jak repetytoria czy testy tak, jak miało to miejsce w Publicznej Szkole Policealnej STO w Raciążu. 

Dostęp do sieci może być okazją, by zachęcić uczniów do korzystania z multimedialnych narzędzi prezentacji i przygotowywania prac domowych w nowocześniejszej formie. 

Zdalna nauka – porady dla rodziców 

Rolą rodzica w nowej sytuacji jest wspierać nauczyciela w jego misji przekazywania wiedzy. Dlatego zachęcamy rodziców do włączania się w proces nauki swoich dzieci. W tym celu warto wziąć pod uwagę następujące kwestie.

Obszar do nauki powinien być wydzielony z reszty mieszkania – optymalnie, jeśli jest to osobny pokój, ale nawet pusty stół na którym stoi komputer do nauki powinien wystarczyć. Wyzwaniem jest sytuacja, gdy w rodzinie jednocześnie uczy się kilkoro dzieci w różnym wieku a ich lekcje przez internet odbywają się w zbliżonym czasie. W takiej sytuacji rodzic powinien zwrócić się do dyrektora z prośbą o rozwiązanie sytuacji. 

Obowiązkiem rodzica jest również pozostanie w kontakcie z nauczycielami i wspólna praca nad dalszą nauką dziecka. W tym przypadku rolą nauczyciela jest przygotowanie przekazu a rodzica – przypilnowanie, aby dziecko przyjęło wiadomości. 

W tym trudnym czasie konieczna jest jeszcze ściślejsza współpraca rodziców i szkoły, dlatego warto wychodzić z inicjatywą i podsyłać pedagogom interesujące materiały i inspiracje związane z prowadzonymi zajęciami. 

Zdalna nauka – inni pracownicy szkół

Szkoła to nie tylko rodzice, uczniowie, nauczyciele i dyrekcja. To także wielu pracowników wsparcia, między innymi sekretariat, biblioteka i księgowość, a w niektórych przypadkach również dział IT czy kuchnia. 

W tym przypadku dyrektor powinien przydzielić tym pracownikom zadania wspomagające, odpowiednie do ich kompetencji. Jeśli nie ma takiej możliwości, pracownik pozostaje w dyspozycji dyrekcji i nie ma podstaw, by nie wypłacać mu wynagrodzenia. 

Cyberbezpieczeństwo podczas edukacji zdalnej

W przeciwieństwie do nauki w budynku szkolnym, zajęcia przez internet wiążą się z wieloma zagrożeniami takimi jak podszywanie się, kradzież tożsamości czy wyłudzanie danych. W grę wchodzą informacje na temat dzieci, co czyni temat szczególnie trudnym. Dlatego pracownicy szkół i uczniowie powinni stosować się do kilku zasad:

• Każdy powinien mieć własne hasło do systemu i nie udostępniać go nikomu. Jeśli hasło przestanie działać lub zostanie zgubione, należy zgłosić to administratorowi systemu. 
• Jeśli w trakcie lekcji online jakikolwiek fragment będzie nagrywany, należy o tym wszystkich poinformować. Późniejsze rozpowszechnianie takiego nagrania bez zgody wszystkich nagranych jest nielegalne.
• W trakcie lekcji w wirtualnej klasie powinni przebywać wyłącznie zweryfikowani użytkownicy.
• Użytkownicy (zarówno uczniowie jak i nauczyciele) powinni zadbać o aktualizacje systemu operacyjnego i zainstalować oprogramowanie antywirusowe. 

Podsumowanie

Przejście całej polskiej edukacji na zdalny tryb nauczania jest ogromnym wyzwaniem dla wszystkich uczestników życia szkolnego. Warto jednak wykorzystać tę sytuację do zebrania doświadczeń i wyciągania wniosków. W praktyce cała ta sytuacja jest błyskawiczną cyfryzacją wielu procesów edukacyjnych, co w ostatecznym rozrachunku może mieć wiele dobrych stron.